Nắm rõ hối phiếu là gì sẽ giúp các khách hàng, hay doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu có thêm một hình thức vay nợ hữu ích. Nếu bạn vẫn đang tò mò hình thức vay nợ này là gì, cách lập nên một tờ hối phiếu ra sao và ý nghĩa của chúng thì đừng bỏ qua bài viết này của sàn Exness nhé!
Tổng quan về hối phiếu
Hối phiếu là gì?
Hối phiếu được xem như một công cụ vay nợ trong ngắn hạn dưới hình thức là một văn bản. Trong đó, người phát hành hối phiếu phải có trách nhiệm trả cho người hưởng hối phiếu một khoản tiền nhất định vào thời điểm nào đó hay ngay khi nhận được hối phiếu, tức là người hưởng hối phiếu sẽ được nhận tiền ngay khi họ có nhu cầu.
Hối phiếu có thể mang đi thương lượng và chiết khấu nếu được chấp nhận và có chữ ký của người chấp nhận ở mặt sau của hối phiếu. Khi đó, hối phiếu sẽ được bán với giá thấp hơn mệnh giá hiện tại ở một lãi suất có thể phản ánh lãi suất ngắn hạn trên thị trường tại thời điểm đó.
Các loại hối phiếu
Đa phần hối phiếu trên thị trường có thời hạn cao nhất là 6 tháng và được phát hành để tài trợ cho các hoạt động thương mại, nhu cầu về vốn luân chuyển của lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp. Còn hối phiếu được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động kinh doanh trong nước gọi là hối phiếu nội địa. Ngược lại là hối phiếu nước ngoài, hay còn được biết đến là hối phiếu thương mại đa số được phát hành trong quá trình thực hiện các hoạt động mua bán ngoại thương. Hiện nay, hối phiếu nội địa dần thay thế hầu hết tiền vay ngân hàng, hoặc tín dụng thương mại nhưng vẫn còn xuất hiện ở Vương quốc Anh. Hối phiếu khi mới ra đời được sử dụng với mục đích tài trợ cho các hợp đồng thuê mua. Sau đó trở thành phương tiện gọi vốn của các công ty lớn để đáp ứng các mục đích chung.
Một số công ty lớn ở Mỹ sử dụng chứng phiếu ngắn hạn. Về cơ bản, chứng phiếu ngắn hạn chính là hối phiếu phục vụ cho nhu cầu tài chính chung của các công ty này. Bên cạnh đó, tín phiếu khi bạc cũng là một dạng hối phiếu quan trọng trên thị trường. Theo đó, hối phiếu này sẽ do chính chủ phát hành vì mục đích trả nợ ngắn hạn.
Hối phiếu được hình thành và phát hành như thế nào?
Hình thức nguyên thủy của hối phiếu
Ban đầu, hối phiếu ra đời dưới tên gọi là chứng chỉ hối phiếu vào khoảng thế kỷ thứ XII. Khi đó, các thương nhân tại Ý đã tạo ra một công cụ ghi nợ để thực hiện thanh toán trong quá trình giao dịch thương mại với nhau, gọi là chứng chỉ hối phiếu. Trong đó, người phát hành trái phiếu sẽ cam kết với người nhận hối phiếu về việc thanh toán các khoản nợ bằng đồng tiền đang được lưu hành tại nơi đó, vào thời điểm đó. Đến thế kỷ thứ XIV, hình thức hối phiếu đòi nợ ra đời bên cạnh loại nhận nợ trước đó. Hối phiếu bắt đầu được đổi thành công cụ thanh toán phổ biến trong mối quan hệ thương mại từ thế kỷ XVI. Dù là thực hiện các giao dịch ở nội địa hay quốc tế.
Quốc tế hóa hối phiếu trên thế giới
Tuy nhiên, sự khác biệt trong hệ thống pháp luật của từng quốc gia dẫn đến một vài tranh chấp không mong muốn. Vào năm 1910 và 1912, một hội nghị được tổ chức ở Đức, gọi là Haagen đã đặt nền móng cho các thỏa thuận mang quy mô quốc tế về hối phiếu. Đến năm 1930, sau khi diễn ra chiến tranh thế giới lần thứ nhất thì 3 bản hiệp ước có liên quan về hối phiếu được Hội nghị quốc tế về hối phiếu tại Geneva Thụy Sĩ thông qua.
Thế nhưng những quốc gia thuộc hệ thống pháp luật của Anh – Mỹ không tham gia nên mục tiêu chung của hiệp ước này không được thực hiện. Sau đó, ở cuộc họp Đại hội đồng Liên hợp quốc thứ 43 đã thông qua Hiệp ước thống nhất về hối phiếu đòi nợ và hối phiếu nhận nợ để quốc tế hóa việc sử dụng khối phiếu này ngày 9/12/1988. Trong đó, 2 loại trái phiếu này sẽ mang những dấu hiệu cơ bản như hối phiếu là loại chứng chỉ có giá trị và được phép sử dụng. Đồng thời, khoản tiền thanh toán hối phiếu cũng sẽ được xác định một cách cụ thể.
Hối phiếu chưa được sử dụng nhiều tại Việt Nam trong quyền hạn thanh toán với người dân. Cụ thể, Bộ Luật Thương mại năm 1997, 2005 và Pháp lệnh thương phiếu 1999, quy định thương phiếu bao gồm hối phiếu và lệnh phiếu. Ngoài ra, thương phiếu hối phiếu có giá trị như hối phiếu đòi nợ, trong khi lệnh phiếu tương tự với hối phiếu nhận nợ theo quy định của Pháp lệnh.
Đặc điểm và chức năng của hối phiếu là gì?
Để có được cái nhìn tổng quan nhất về hối phiếu là gì, các bạn cần nắm được đặc điểm và chức năng của một tờ hối phiếu. Đồng thời biết được cách sử dụng hối phiếu đúng cách và hiệu quả.
Đặc điểm của hối phiếu
Đặc điểm của hối phiếu là gì sẽ được liệt kê cụ thể qua 3 tính chất sau:
- Thứ nhất, tính bắt buộc: Tức là hối phiếu sẽ được xem như một loại giấy tờ mệnh lệnh trả tiền không bị chi phối bởi bất kỳ điều kiện nào. Theo đó, người phát hành trái phiếu phải thực hiện đúng những gì được ghi trên hối phiếu và không được từ chối trả tiền bằng bất cứ lý do nào. Trường hợp hối phiếu phát hành với mục đích trái lại với những đạo luật chi phối nó.
- Thứ hai, tính trừu tượng: Theo đó, hối phiếu chỉ được ghi số tiền phải trả và những nội dung liên quan khác thay vì nguyên nhân phát sinh việc lọc hối phiếu. Đồng thời, nguyên nhân gây ra việc phát hành hối phiếu sẽ không thể ràng buộc hiệu lực pháp lý của loại chứng từ này.
- Thứ ba, tính lưu thông: Nghĩa là hối phiếu có thể được chuyển nhượng nhiều lần hoặc một lần tùy theo nhu cầu. Tính chất này bắt nguồn từ việc hối phiếu có bản chất là lệnh đổi tiền của người phát hành đối với người hưởng hối phiếu. Ngoài ra, giá trị tiền nhất định cũng như tính trừu tượng và tính bắt buộc đã được trình bày phía trên.
Chức năng của hối phiếu
Dưới đây là ba chức năng chính của hối phiếu là gì mà bạn cần nắm rõ khi phát hành hối phiếu hay nhận hối phiếu từ người khác, cụ thể:
- Hối phiếu là phương tiện thanh toán hiệu quả giúp người mua thanh toán tiền cho người bán và giúp người bán đòi được tiền từ người mua.
- Hối phiếu như một phương thức đảm bảo để cầm cố, mua bán và thế chấp vì nó là loại chứng từ có giá trị.
- Hối phiếu được dùng để cung cấp tín dụng do nó là một loại giấy chứng từ có giá trị. Thế nên người phát hành hối phiếu sẽ dùng chúng với mục đích cung ứng các tài khoản ứng dụng thương mại, hay tín dụng ngân hàng.
Ý nghĩa của hối phiếu là gì?
Về cơ bản, hối phiếu là một trong những phương thức thanh toán phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu và nhập khẩu. Loại hình thanh toán này gắn liền với các phương thức thanh toán quốc tế khác như là ủy thác thu hay L/C. Khi hối phiếu được chiết khấu ở ngân hàng và được lưu thông từ chủ sở hữu này sang chủ sở hữu khác thì chúng sẽ có giá trị như một loại công cụ lưu thông.
Thành phần tham gia hối phiếu gồm những ai?
Trong các hoạt động kinh doanh thương mại, nhất là những hoạt động mang quy mô quốc tế thì cần có nhiều bên tham gia vào quá trình phát hành hối phiếu, cụ thể bao gồm:
- Drawer (người ký phát hối phiếu): Là những người giữ vai trò xuất khẩu, bên cung ứng dịch vụ hoặc là người bán…
- Drawee (người bị ký phát): Tức là người có trách nhiệm trả tiền và người giữ vai trò nhập khẩu hàng hóa.
- Beneficiary (người hưởng lợi): Là bên được phép nhận một số tiền thanh toán.
- Acceptor (người chấp nhận): Người chấp nhận sẽ có vai trò chịu trách nhiệm thanh toán hối phiếu khi đến thời gian đáo hạn đã quy định.
- Endorser (người chuyển nhượng): Endorser có quyền chuyển người hưởng lợi từ hối phiếu sang người khác thông qua một vài thủ tục như ký hậu hoặc chuyển nhượng trao tay.
- Holder or Bearer (người cầm phiếu): Bên tham gia này được phép nhận hối phiếu nếu hối phiếu đã được thanh toán.
Phân loại hối phiếu
Trong phần tiếp theo của bài viết, Exness sẽ liệt kê cụ thể các loại hối phiếu được phép lưu hành theo quy định của pháp luật hiện nay. Trong đó có một vài loại hối phiếu phổ biến như là hối phiếu có kỳ hạn, hối phiếu thương mại hay hối phiếu ngân hàng…
Hối phiếu trả tiền ngay
Hối phiếu trả tiền ngay là loại hối phiếu được phát hành theo đúng quy định của pháp luật buộc người trả tiền phải thanh toán ngay số tiền nợ cho người thụ hưởng, mà không được viện bất kỳ lý do nào để trì hoãn việc trả tiền này.
Hối phiếu có kỳ hạn
Hối phiếu có kỳ hạn quy định rằng người trả tiền phải ký tên và chấp nhận thanh toán trên tờ hối phiếu. Trong đó, việc thanh toán sẽ được tiến hành trong một ngày được xác định sau.
Hối phiếu trơn
Hối phiếu trơn được phát hành nhằm mục đích đòi tiền từ người không có chứng từ đi kèm. Cụ thể được dùng để thanh toán các loại tiền phạt, tiền bồi thường, hoặc cũng có thể thanh toán một số khoản đi kèm khác như là phí vận tải hay bảo hiểm.
Hối phiếu kèm chứng từ
Hối phiếu kèm chứng từ được tạo ra cho người trả tiền với những chứng từ hàng hóa kèm theo. Hai loại giấy tờ này phải đi liền với nhau và không được tách rời.
Hối phiếu đích danh
Hối phiếu đích danh là loại hối phiếu có nêu rõ tên người thụ hưởng trên hối phiếu mà không kèm theo các điều khoản thanh toán theo lệnh hay không được chuyển nhượng cho người sở hữu khác.
Hối phiếu vô danh
Ngược lại với hối phiếu đích danh là hối phiếu vô danh vì nó không ghi rõ tên người thụ hưởng. Thay vào đó, hối phiếu vô danh sẽ ghi cụm từ “thanh toán cho người giữ hối phiếu”. Nghĩa là người có được tờ phiếu này sẽ được hưởng toàn bộ quyền lợi của hối phiếu đó.
Hối phiếu theo lệnh
Hối phiếu theo lệnh là tờ phiếu thanh toán theo lệnh của người thụ hưởng hối phiếu được chuyển nhượng thông qua việc ký chuyển nhượng tại mặt sau của hối phiếu.
Hối phiếu thương mại
Hối phiếu thương mại được phát hành để người bán có thể đòi tiền từ người mua. Cụ thể là những người có nhiệm vụ thanh toán hàng hóa hay xuất khẩu, cũng như những dịch vụ cung ứng khác theo thỏa thuận.
Hối phiếu ngân hàng
Hối phiếu ngân hàng do ngân hàng là bên phát hành và lệnh cho các ngân hàng đại lý, chi nhánh ngân hàng có trách nhiệm thanh toán cho người thụ hưởng hối phiếu được nêu rõ trên tờ phiếu.
Cách lập hối phiếu
Sau khi nắm rõ hối phiếu là gì, các loại hối phiếu trên thị trường, cũng như đặc điểm và tính chất của chúng thì mọi người cần lưu ý một vài điểm sau trong quá trình lập hối phiếu, cụ thể:
- Bạn cần đảm bảo được các nội dung bắt buộc phải xuất hiện trên hối phiếu theo quy định của pháp luật.
- Các nội dung liên quan đến việc lập hối phiếu phải được thể hiện dưới hình thức văn bản.
- Số lượng các bản hối phiếu sẽ phụ thuộc vào thỏa thuận của bên phát hành và người thụ hưởng. Có thể là một hoặc nhiều hơn, tuy nhiên tất cả phải được phát hành dưới dạng bản gốc.
Mục 1: Lập tiêu đề và số hiệu trên hối phiếu
“Bill of Exchange” hoặc “Draft” là tiêu đề phải được nêu rõ ràng và cụ thể trên tờ phiếu. Hối phiếu sẽ không có hiệu lực nếu thiếu đi tiêu đề này.
Ngoài ra, tờ hối phiếu phải có số hiệu để tham chiếu, dù cho chưa có những quy định cụ thể về cách tham chiếu hối phiếu. Tuy nhiên, quá trình thanh toán L/C sẽ có cách diễn đạt số theo những tiêu chuẩn riêng.
Mục 2: Bắt buộc phải thanh toán số tiền ghi trên hối phiếu
Như đã trình bày, hối phiếu mang đặc điểm là một loại chứng từ ghi nợ bắt buộc nên khi nhận được hối phiếu từ người thụ hưởng, người phát hành hối phiếu phải có trách nhiệm thanh toán các khoản nợ được nêu cụ thể trên tờ phiếu mà không được từ chối bởi bất kỳ nguyên do nào.
Mục 3 và mục 5: Thông tin về tên và địa chỉ của người bị ký phát
Các thông tin như tên và địa chỉ của người bị ký phát là danh mục bắt buộc trong mục 3 và mục 5 của một tờ hối phiếu. Đó có thể là ngân hàng phát hành L/C hoặc người chịu trách nhiệm nhập khẩu.
Mục 4: Thời hạn thanh toán
Mục 4 sẽ bao gồm thời hạn thanh toán khoản nợ ghi trên tờ phiếu dựa trên thỏa thuận của người ký phát và người bị ký phát khi tạo ra hối phiếu. Có thể dựa trên hình thức trả nhanh hoặc trả chậm đều được.
Mục 6: Tên người thụ hưởng hối phiếu
Người thụ hưởng hối phiếu cũng chính là người ký phát hay một người nào đó nắm giữ hối phiếu. Đồng thời có thể chuyển nhượng thông qua hình thức trao tay hoặc ký phát.
Mục 7: Địa điểm và thời gian trên hối phiếu
Các thông tin về địa điểm và thời gian trên hối phiếu là gì sẽ được một cách cụ thể vì chúng giữ vai trò quan trọng trong các giấy tờ hối phiếu quốc tế, đặc biệt là địa điểm. Mục 7 sẽ là căn cứ để có thể quy chiếu các luật điều chỉnh khi cần. Ngoài ra, ngày lập hối phiếu phải tuân thủ theo khung thời gian có hiệu lực của L/C, tức sau ngày lập hóa đơn và ngày mở L/C.
Mục 8: Thông tin của người ký phát
Mục 8 sẽ bao gồm tên, địa chỉ và chữ ký của bên ký phát hối phiếu, cụ thể:
- Người này là thành phần cuối cùng có trách nhiệm thanh toán các khoản tiền cho người thụ hưởng. Khi người bị ký phát từ chối thanh toán, hay không chấp nhận chi trả số tiền ghi trên hối phiếu, thì người ký phát bắt buộc đứng ra chi trả toàn bộ số tiền đã thỏa thuận cho người hưởng hối phiếu khi tờ phiếu đã được chuyển nhượng bằng cách ký hậu hoặc trao tay.
- Về chữ ký của người ký phát thì phải do người có trách nhiệm, quyền hạn và năng lực pháp lý theo quy định đối với hoạt động của doanh nghiệp đứng ra ký. Chữ ký phải được thực hiện bằng chữ ký tay, ký sống mới được xem là có hiệu lực pháp lý.
Lời kết
Các thông tin về hối phiếu là gì được được Exness Hướng Dẫn trình bày chi tiết qua nhiều khía cạnh khác nhau. Hy vọng bạn đọc đã có thể nắm được khái niệm hối phiếu, những đặc điểm và tính chất, cũng như cách lập ra một tờ hối phiếu có hiệu lực pháp lý như thế nào.
Xem thêm:
Doanh thu thuần là gì? Cách tính doanh thu thuần cụ thể
Kiều hối là gì? Cách chuyển tiền và nhận tiền kiều hối hiệu quả
Tôi là Võ Chí Quang hiện là CEO của Exness – Trang website chuyên cung cấp các thông tin uy tín và chi tiết liên quan đến sàn giao dịch Exness.
