Chỉ số CPI là gì? Vì sao quan tâm CPI khi giao dịch Forex?

Nắm rõ bản chất của chỉ số CPI là gì sẽ giúp các trader hiểu rõ cơ chế vận hành của thị trường, cụ thể là những biến động về giá bán lẻ của hàng hóa tiêu dùng nói chung. Bài viết sẽ tổng hợp chi tiết những thông tin về chỉ số này, bao gồm định nghĩa, cách tính toán CPI và ý nghĩa của nó đối với nền kinh tế, cũng như ảnh hưởng của CPI đến thị trường ngoại hối. Hãy khám phá ngay cùng Forexno1.net bạn nhé.

Chỉ số CPI là gì? Định nghĩa chỉ số CPI

Chỉ số CPI được viết tắt từ cụm tiếng anh Consumer Price Index, tức là chỉ số giá tiêu dùng. Chỉ số này thường xuất hiện dưới dạng tỷ lệ phần trăm và được dùng để đo lường mức độ thay đổi của giá hàng tiêu dùng theo thời gian. Thông qua chỉ số CPI, các bạn có thể biết được mức tiêu dùng, cũng như sức mua của một nền kinh tế bất kỳ.

Chỉ số giá tiêu dùng thường được sử dụng như một thước đo thông dụng cho mức giá và những biến động của giá, cụ thể là lạm phát. Bên cạnh đó, mọi người cũng có thể quan sát sự thay đổi của giá cả trong một giỏ hàng hóa và dịch vụ do người dân ở thành thị hay nông thôn, công chức…mua chúng trên thị trường. 

Để tính được chỉ số CPI, các bạn cần cố định giá ở một thời kỳ nào đó gọi là thời kỳ gốc hay thời kỳ cơ sở. Vì tính chất của CPI là phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian dưới dạng phần trăm, thế nên chỉ căn cứ vào một giỏ hàng hóa đại diện cho toàn bộ hàng tiêu dùng.

Người ta thường dùng chỉ số CPI để đo lường các loại chi phí dưới đây:

• Thực phẩm và đồ uống
• Giáo dục và truyền thông
• Nhà ở
• Giải trí
• Quần áo
• Dịch vụ y tế
• Phương tiện vận chuyển
• Hàng hoá và dịch vụ khác

Bản chất của chỉ số CPI là gì?

Thông qua CPI, chúng ta có thể biết được xu thế và mức biến động tương đối của giá bán lẻ các hàng hóa tiêu dùng, cũng như các dịch vụ dùng trong sinh hoạt của người dân nói chung và các hộ gia đình. Thế nên, người ta dùng nó để theo dõi những biến động trong chi phí sinh hoạt theo thời gian. Trong đó, tỷ lệ CPI tăng sẽ phản ánh mức giá trung bình tăng và tương tự với trường hợp còn lại.

CPI thay đổi có thể khiến thị trường xảy ra tình trạng lạm phát hoặc giảm phát kéo theo sự sụt giảm của một nền kinh tế. Ngoài ra, nếu giá trên thị trường tăng nhanh và mạnh đến mức không thể kiểm soát được thì lạm phát sẽ chuyển thành siêu lạm phát.

Chẳng hạn như vào ngày 10 tháng 7 năm 1946, sự kiện giá trong ngày tăng đạt mức 350% khiến thị trường Hungary xuất hiện hiện tượng siêu lạm phát. Sự kiện này ngay lập tức khiến đồng pengo mất giá và trở thành đơn vị tiền tệ có giá trị thấp nhất.

Không những thế, sự sụt giảm của tổng cầu của nền kinh tế cũng là nguyên nhân khiến mức giá chung của CPI sụt giảm nghiêm trọng, kéo theo hiện tượng giảm phát, hiện tượng suy thoái của nền kinh tế và tình trạng thất nghiệp kéo dài.

Tính toán chỉ số CPI như thế nào?

Sau khi cung cấp những thông tin về chỉ số CPI là gì, cũng như bản chất của chỉ số này thì chúng tôi sẽ giúp các trader hiểu rõ cách tính CPI theo phương diện toán học trong phần tiếp theo của bài viết.

Bước 1: Đầu tiên, các bạn sẽ cần cố định giỏ hàng hóa. Tức là các trader cần xác định giá cả của hàng hóa nào là quan trọng nhất đối với người tiêu dùng điển hình. Thông thường, các trọng số này sẽ được tìm ra bằng cách khảo sát người tiêu dùng.

Bước 2: Giai đoạn tiếp theo là xác định giá cả. Trong đó, bạn cần xác định giá cả của từng loại hàng hóa và dịch vụ trong giỏ hàng hóa tại từng thời điểm khác nhau.

Bước 3: Ở bước thứ 3, các bạn sẽ tính toán chi phí cần có để mua được cả giỏ hàng hóa bằng cách nhân số lượng và giá của từng loại hàng hóa, kế đến các bạn cộng tất cả chúng lại.

Bước 4: Tiếp theo mọi người sẽ phải xác định thời kỳ cơ sở để làm gốc và so sánh. Trong đó, tùy theo từng quốc gia mà thời kỳ gốc có thể được thay đổi trong từ 5 đến 7 năm.

Bước 5: Sau khi hoàn tất 4 bước vừa rồi, các bạn sẽ thực hiện cách tính CPI thông qua công thức:

Chỉ số lạm phát ở thời kỳ T = [(CPI thời kỳ T – CPI thời kỳ T-1)] / CPI thời kỳ T-1

Quyền số và Chỉ số giá buôn

Trong thực tế, người ta sẽ điều tra để tính tỷ trọng chi tiêu của từng nhóm hàng hóa và dịch vụ so với tổng mức chi tiêu để xác định quyền số trong khi tính toán chỉ số này.

Tiếp đến, chỉ số giá tiêu dùng ở kỳ sau cũng sẽ được sử dụng quyền số này để xác định. Thông thường, người ta sẽ tính toán CPI hàng tháng và hàng năm. Ngoài ra, nó sẽ được tính cho từng nhóm hàng hóa hoặc một số nhóm hàng hóa dựa vào mục đích sử dụng.

Chỉ số giá tiêu dùng phản ánh mức giá của giỏ hàng hóa mà người tiêu dùng mua, trong khi chỉ số giá buôn được sử dụng để phản ánh chi phí của giỏ hàng hóa mà doanh nghiệp đó mua. 

Một số vấn đề của chỉ số CPI trong đo lường chi phí sinh hoạt

• CPI bỏ qua khả năng thay thế của người tiêu dùng vì nó cố định giỏ hàng hóa. Cụ thể là khi giá của một số mặt hàng này tăng giá nhiều hơn những mặt hàng khác, người tiêu dùng sẽ phản ứng với việc này bằng cách mua ít đi hàng hóa tăng giá và mua nhiều loại hàng hóa có giá tăng ít hoặc thậm chí đã giảm. Có nghĩa là người tiêu dùng đã thay thế bằng một loại hàng hóa có giá tương đối rẻ hơn. Điều này khiến CPI phóng đại chi phí sinh hoạt trong thực tế.
• Chỉ số này không tính đến sự gia tăng sức mua của đồng tiền do sự có mặt của hàng hóa mới. CPI sử dụng giỏ hàng hóa cố định nên nó không phản ánh được chính xác sức mua của đồng tiền. Chẳng hạn như khi có hàng hóa mới xuất hiện trong giỏ hàng hóa thì một đơn vị tiền tệ có thể mua được nhiều loại sản phẩm hơn. Việc này khiến CPI phóng đại chi phí sinh hoạt thực tế qua các năm
• CPI không đo lường được sự thay đổi về mặt chất lượng của hàng hóa. Vì với cùng một mức giá, nếu chất lượng của hàng hóa sụt giảm theo thời gian thì giá trị của đồng tiền cũng sẽ giảm. Đó là do bạn đang nhận được một hàng hóa kém chất lượng hơn với cùng một số tiền.

Ý nghĩa của chỉ số CPI trong đo lường chi phí sinh hoạt là gì?

Những ưu điểm và hạn chế của chỉ số CPI trong đo lường chi phí sinh hoạt là gì?

Những ưu điểm nổi bật

• CPI là một chỉ tiêu mang tính tương đối, chỉ số này luôn cố gắng tính đến tất cả hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng điển hình mua
• Khi chỉ số này tăng thì giá trung bình của nền kinh tế cũng tăng và tương tự với trường hợp còn lại
• CPI thay đổi vượt mức kiểm soát sẽ kéo theo hiện tượng giảm phát hoặc lạm phát, khiến nền kinh tế suy yếu 
• CPI giữ một vai trò quan trọng vì nó đo lường lạm phát của nền kinh tế
• CPI cung cấp những dữ liệu về sự biến đổi của mức giá chung của nền kinh tế 
• CPI góp phần điều chỉnh các thành phần trong nền kinh tế của một quốc gia
• CPI hỗ trợ cân bằng chi phí sinh hoạt và an sinh xã hội

Một số hạn chế

• Không áp dụng cho toàn bộ nhóm dân cư của một quốc gia
• Số liệu chỉ mang tính tương đối, đại diện cho đại đa số người dân 
• Không phản ánh được các vấn đề có tác động đến mức sống của người dân
• Không xác định được các yếu tố xã hội và môi trường
• Không phải lúc nào chỉ số CPI cũng phản ánh được giá của các sản phẩm giữa 2 khu vực khác nhau.

Tác động của CPI đến nền kinh tế của một quốc gia

Trường hợp 1: Chỉ số CPI tăng

• Chỉ số CPI tăng mô tả sự tăng lên về giá cả của các mặt hàng tiêu dùng
• Cuộc sống của người dân sẽ khó khăn và vất vả hơn khi phải tăng thêm giờ lao động để duy trì mức sống như cũ khi giá cả tăng
• Mức thu nhập của người dân vẫn giữ nguyên thế nhưng chi phí sinh hoạt lại tăng

Trường hợp 2: Chỉ số CPI giảm

• Chỉ số CPI giảm mô tả sự giảm sút về giá cả của các mặt hàng tiêu dùng
• Chi phí dùng cho sinh hoạt và tiêu dùng cũng sẽ giảm
• Với tiền lương không đổi, người dân sẽ có một cuộc sống tương đối ổn định cùng với việc mức sống được nâng cao.

Mối quan hệ của chỉ số CPI và lạm phát của nền kinh tế

• Thông qua chỉ số đo lường chi phí sinh hoạt CPI, các doanh nghiệp nói chung sẽ tính toán được tỷ lệ lạm phát, cụ thể là sẽ tăng hay giảm. Từ đó, các doanh nghiệp sẽ có thêm cơ sở để lên kế hoạch phù hợp cho đơn vị của mình, giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế
• Chỉ số CPI sẽ tăng mạnh khi giá tăng vượt quá giới hạn và không thể kiểm soát. Khi đó, lạm phát sẽ trở thành siêu lạm phát kéo theo tình trạng suy yếu của nền kinh tế.

Ảnh hưởng của CPI đến thị trường giao dịch ngoại hối

Vì sao cần quan tâm đến CPI khi giao dịch forex?

Những dữ liệu do CPI cung cấp sẽ góp phần quyết định đến các chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Đơn giản vì CPI là một thước đo mạnh mẽ cho tỷ lệ lạm phát của một quốc gia. Thế nên các nhà đầu tư cần đặc biệt quan tâm đến chỉ số này khi tiến hành các giao dịch forex.

Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách sẽ chọn cách chuyển sang lãi suất chuẩn cao khi tình hình lạm phát diễn ra quá cao. Việc này sẽ giúp nền kinh tế khắc phục xu hướng lạm phát hiện tại. Hơn nữa, giá trị đồng tiền của quốc gia đó cũng sẽ tăng khi lãi suất của quốc gia này tăng. Ngược lại, những quốc gia sở hữu mức lãi suất thấp sẽ có giá trị tiền tệ thấp.

Chỉ số CPI được đánh giá là một thước đo hữu ích cho hiệu suất hoạt động của chính sách kinh tế do chính phủ ban hành, để đáp ứng các điều kiện kinh tế của quốc gia đó. Các nhà đầu tư có thể cân nhắc đến yếu tố này như một cơ sở để đánh giá khả năng biến động của tiền tệ.

Cần cân nhắc khi giao dịch ngoại hối với chỉ số CPI

Trong quá trình sử dụng chỉ số CPI để tác động đến các quyết định giao dịch thì các trader cần cân nhắc kỳ vọng của thị trường đối với tình hình lạm phát nói chung. Bên cạnh đó, các bạn cũng cần xem xét giá trị của tiền tệ sẽ thay đổi ra sao nếu kỳ vọng được đáp ứng và ngược lại. Ngoài ra, không phải bản tin cơ bản nào cũng sẽ phát hành thông qua giá như dự đoán.

Cần theo dõi hướng chuyển động của thị trường khi các thông tin về CPI được công bố và phân tích. Cụ thể, các bạn cần xem xét giá trên thị trường có đang chuyển động qua hay quay về các cột mốc quan trọng nào không. Việc này sẽ góp phần giúp các nhà đầu tư hiểu rõ sức mạnh ngắn hạn của việc di chuyển, hay sức mạnh của các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự. Từ những thông tin trên, các nhà đầu tư sẽ có thêm căn cứ để ra quyết định cho chiến lược giao dịch của mình.

Tần suất phát hành chỉ số CPI ở các quốc gia

• Chỉ số CPI ở nước Úc sẽ do Cục Thống kê Úc phát hành hàng quý
• Chỉ số CPI ở Canada sẽ do Thống kê Canada phát hành hàng tháng
• Chỉ số CPI ở Trung Quốc sẽ do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc phát hành hàng tháng
• Chỉ số CPI ở Eurozone sẽ do ngân hàng Trung ương châu Âu phát hành 2 lần mỗi tháng 
• Chỉ số CPI ở Đức sẽ do Cục Thống kê lên bang Đức phát hành hàng tháng, hàng năm
•  Chỉ số CPI ở Ý sẽ do Istat phát hành hàng tháng 
• Chỉ số CPI ở Nhật Bản sẽ do Thống kê Nhật Bản phát hành hàng tháng 
• Chỉ số CPI ở Anh sẽ do Ủy ban chính sách tiền tệ phát hành hàng tháng 
• Chỉ số CPI ở Mỹ sẽ do Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ phát hành hàng tháng 

Hãy cùng xem qua một ví dụ nhỏ về việc chỉ số CPI ảnh hưởng đến một giao dịch ngoại hối như thế nào. Cụ thể là khi thông tin về chỉ số CPI của đồng đô la Mỹ được phát hành thì trong một chốc, giá của cặp tiền tệ EUR/USD biến động mạnh mẽ.

Cập nhật dữ liệu về chỉ số CPI như thế nào?

Để không phải bỏ lỡ các thông tin quan trọng về chỉ số CPI, các bạn có thể truy cập vào các trang web như ForexFactory hay Investing để có thể theo dõi các thống kê về CPI.

Cập nhật các thông tin của chỉ số CPI trên Forex Factory như thế nào?

Trước hết, bạn cần truy cập vào trang web chính thức của Forex Factory thông qua đường dẫn sau: https://www.forexfactory.com

Sau đó, các trader cần tìm đến phần thông tin về dữ liệu được công bố hàng ngày trên trang chủ như hình minh họa dưới đây:

Trong chỉ số CPI của Nhật Bản, các bạn có thể thấy dữ liệu hiển thị trên màn hình được chia thành 3 phần, bao gồm dữ liệu lần trước, dữ liệu dự báo và cuối cùng là dữ liệu vừa được công bố.

Thời gian phát hành các dữ liệu về CPI của các quốc gia sẽ không giống nhau, tùy thuộc vào lịch ra mắt theo quy định của từng nước. Chẳng hạn như trong thứ tư mỗi tuần, Mỹ sẽ công bố các dữ liệu CPI của nước mình gọi là CPI tuần, ngoài ra còn có CPI tháng và CPI theo quý.

Tìm kiếm dữ liệu CPI của từng quốc gia trên Forex Factory như thế nào?

Các bạn nên tìm hiểu về website Forex Factory sau khi hiểu được CPI là chỉ số gì để có thể hiểu rõ cách thức hoạt động của trang web này. Đây là một trong những trang web chuyên cung cấp các dữ liệu kinh tế được thống kê một cách nhanh chóng và trực quan.

Trên Forex Factory, dữ liệu của một số quốc gia phát triển sẽ được liệt kê như hình minh hoạ dưới đây, bao gồm Mỹ, Châu Âu, Vương Quốc Anh, Úc, Canada, Nhật Bản, Thụy Sỹ, Trung Quốc, Newzealand.

Ngoài ra, quá trình tìm kiếm sẽ trở nên đơn giản hơn nếu các nhà đầu tư nắm rõ thời gian phát hành tin tức của từng quốc gia trên thế giới.

Lời kết

Hy vọng những chia sẻ trong bài viết có thể giúp các nhà đầu tư phần nào hiểu được khái niệm chỉ số CPI là gì, cũng như tác động của nó đến nền kinh tế nói chung và một cặp tiền tệ nào đó nói riêng. Bên cạnh đó, các trader cần lưu ý đến việc xem xét kỹ lưỡng nhiều yếu tố khác nhau cùng với chỉ số CPI để có được một bức tranh toàn cảnh về thị trường. Từ đó, tạo ra một hệ thống chiến lược hợp lý và mang về lợi nhuận.

Hy vọng bài viết này của chuyên mục Hướng Dẫn Exness sẽ hữu ích để các nhà đầu tư vận dụng tốt và sử dụng thêm các công cụ khác vì mục đích thu được thành quả tốt nhất.

Xem thêm:

Chỉ báo Force Index là gì? Quan trọng ra sao trên thị trường forex?

Vai trò quan trọng của chỉ số PPI trong thị trường như thế nào?

Chỉ số VIX là gì? Nguồn gốc ra đời của VIX Index